Nauki Hermetyczne to tajemna nauka Egipcjan, która dzięki myśli greckiej i za pośrednictwem mistycznej Kabały, przyniesiona została do naszej zachodnioeuropejskiej kultury i stała się kamieniem węgielnym Zachodniej Tradycji Magicznej, a co za tym idzie stała się niezwykle ważna także dla tych osób, które praktykują Wicca. Nauki Hermetyczne są w istocie uważane za jeden z korzeni tej religii. Szacuje się, że główne pisma zawierające hermetyczną mądrość starożytnego Egiptu tzw. „Księgi Hermesa Trismegistosa” pochodzą z ostatnich stuleci przed naszą erą, lecz nie ulega wątpliwości, że zapisano w nich dużo starszą wiedzę i mądrość. Najbardziej znanym źródłem wiedzy na temat Nauk Hermetycznych jest Szmaragdowa Tablica. Sam Hermes Trismegistos dla jednych jest postacią legendarna i realną, dla innych jest samym bogiem, połączeniem egipskiego Thotha z greckim Hermesem, boskim nauczycielem, patronem wiedzy, mądrości i nauki. W Naukach Hermetycznych można wyodrębnić siedem głównych zasad, które rządzą wszechświatem. W niniejszym artykule zasady te zostaną krótko omówione i zobaczmy jak się one mają do Wicca?
Zasada analogii
Lub relatywności mówi nam, że jak jest na górze, tak jest i na dole („as above so below”). Pomiędzy światami wyższymi: duchowym, mentalnym, astralnym, a niższymi: eterycznym i fizycznym, zachodzą ciągłe analogie. Analogia nie oznacza tożsamości. To częsty błąd robiony przez osoby poznające tą zasadę. To, że światy są analogiczne nie oznacza, że są takie same. Oznacza to, że dzięki tej analogii, poznając jeden świat, możemy wyciągać wnioski na temat innego świata. Analogia pomiędzy mikrokosmosem a makrokosmosem jest najbardziej znana. „Jak na gorze, tak na dole” można też przełożyć na 'jak wewnątrz, tak i na zewnątrz”.
Pięć wspomnianych wyżej płaszczyzn istnienia człowieka odpowiada pięciu stanom świadomości. Fizyczny świat – to stan zwykłego czuwania, świat astralny – to świat marzeń sennych, świat mentalny – to sen bez marzeń, a świat duchowy to – ekstaza. O jednym stanie, a co za tym idzie, o jednym świecie, możemy się uczyć poznając inny świat. Oznacza to, że możemy poznać niepoznawalne, poznając to co jest poznawalne. Ucząc się o świecie fizycznym, który nas otacza, uczymy się także o światach wyższych, niewidocznych i wydawałoby się nieosiągalnych. W myśl tej zasady wiccanie wierzą, że wszystko, a więc także i poszczególne światy, są ze sobą połączone. Wiccański krąg to miejsce pomiędzy światami, a wiccański rytuał pozwala na kontakt z boskością i światem duchowym. Dla wielu osób celem praktyki magicznej jest osiągniecie tego stanu duchowego i zjednoczenie z bogiem. Warto więc poznać tą zasadę, a wraz z nią i inne płaszczyzny istnienia. Poza tym wiele osób wierzy, że intencjonalne działanie na jednej płaszczyźnie, przynosi zmiany na innej i w ten sposób działa magia. Jest to więc zasada jak najbardziej praktyczna.
Zasada mentalizmu
To zasada według, której wszystko jest rozumem. Wszechświat jest jednym wielkim umysłem lub też obrazem myślowym najwyższego umysłu. Jest bytem powstałym z umysłu Absolutu, w którym wszechzupełne jest wszechjedyne, czyli… wszystko jest jednością. Boskość zawiera w sobie wszystko. Za światem wszelkich zdarzeń kryje się wieczne i niezmienne istnienie, którego manifestacją jest zarówno znany nam jak i nie znany Wszechświat. Nie możemy do końca poznać tej wszechjedności. Tylko ona sama może się poznać do końca. My możemy ją poznać jedynie poprzez doświadczenie poznawalnego wszechświata i mistyczne chwile wglądu w to, co niepoznawalne. Absolut jest życiem, które przejawia się w postaci żywego rozumu (ducha), energii oraz materii i jako taki jest obecny w stworzeniu. Wszystko istnieje w jedynym a jedyne istnieje we wszystkim. Bogowie nie są jednak wszechświatem, tak samo, jak my nie jesteśmy naszymi myślami, a raczej kształtują świat tak, jak my kształtujemy nasze myśli, a co za tym idzie nas samych i otaczającą nas rzeczywistość. Świat nie jest bogiem ani boginią sam w sobie, nie mniej jednak oboje są obecni w świecie i w zamieszkującej go ludzkości, w każdym z nas. Bogini i bóg są duszą duszy wszechświata, wewnętrzną duchową istotą, ale zarazem przewyższają ten świat.
Wśród hermetyków panował pogląd, że celem duchowego rozwoju było nie tylko intelektualne, ale także duchowe i emocjonalne pojęcie prawdy, że boskość istnieje w nas. Ten pogląd dzielą też wiccanie. W wicca boskość jest jedną i najwyższą siłą, absolutem i źródłem wszystkiego. Boskość przejawia się w różnorodności, w tym różnorodności bogów i bogiń, a bezpośrednie odczucie ich obecności w swoim wnętrzu – uświadomienie sobie tej prawdy i odczucie tej jedności z bogami, jest także istotą Wicca. Z zasadą tą wiąże się też znana maksyma „mind over matter”, mówiąca że umysł może wpływać na materię – a to już magia.
Zasada wibracji
Mówi o tym, że nic w przyrodzie nie jest w spoczynku. Wręcz przeciwnie, wszystko jest w ciągłym ruchu i wszystko nieustannie wibruje. Wszelkie różnice pomiędzy zjawiskami oparte są na różnicy w wibracjach, jakie zachodzą w jednej światowej substancji. Duch, jako jedno ekstremum, znajduje się na jednym biegunie wibracji. W drugim ekstremum leży materia, przy czym rożne rodzaje materii same w sobie mają różne wibracje. Pomiędzy duchem i materią, szeroka skala wibracji wytycza różnice i wielość najrozmaitszych przejawów energii i umysłu. Weźmy pod uwagę na przykład żywioły, które są bardzo ważne w wiccańskiej praktyce. Powietrze, Ogień, Woda i Ziemia oraz Eter różnią się stopniem wibracji, co można sobie bardzo łatwo wyobrazić. Wszystko na świecie ma swoje unikalne wibracje. Jako ludzie, składamy się z kilku różnych ciał, każde z nich ma swoje własne wibracje. Ciało fizyczne ma swoją wibrację, eteryczne i astralne mają swoje wibracje i nasz duch też ma swoją wibracje. Kiedy nasza świadomość może dopasować się do tych wibracji, może przejść na inną płaszczyznę. Na co dzień, będąc powiązaną z ciałem fizycznym, może spontanicznie lub pod wpływem naszych intencji, przejść w ciało astralne, a co za tym idzie możliwe stają się astralne wędrówki. Wibracje, powstające w naszym mózgu, mogą wzbudzić podobne wibracje w umysłach innych ludzi. W ten sposób można wyjaśnić zjawiska dotyczące wpływu jednego umysłu na drugi: telepatię, hipnozę itp. Magia to zmiana wibracji.
Zasada biegunowości
Odkrywa przed nami dwoistość wszelkich zjawisk. Według tej zasady każde zjawisko posiada bieguny. Wszystko ma swoje przeciwieństwo, choć przeciwieństwa te często są pozorne, bo tak na prawdę są częściami jedności.
Noc i dzień, są częścią tego samego procesu, nie ma paradoksów, bo są one raczej tożsame, choć inne i tworzą jedność uzupełniając się nawzajem. Nie tylko jedno nie może istnieć bez drugiego, ale noc jednej ziemskiej półkuli jest dniem drugiej. Biegunowość absolutna zdaniem hermetyków nie istnieje, jedyne co można o niej powiedzieć to to, że jest względna. Bieguny też są tylko wibracjami, dlatego w plusie jest zawsze trochę minusu, a w minusie trochę plusu. W kobiecie istnieje pierwiastek męski i odwrotnie, każdy mężczyzna ma w sobie pierwiastek kobiecy. Nie ma materii całkowicie pozbawionej ducha a każdy duch posiada ułamek cielesności itp. Jeśli się zna bieguny i ich wibracje, można je zmieniać. Biegunowość istnieje nie tylko w zjawiskach fizycznych. Na przykład weźmy pod uwagę popularną dychotomię: zło versus dobro. Wiele ludzi uważa je za przeciwieństwa, ale w magii przeciwieństwa się nie wykluczają, a uzupełniają nawzajem. Im więcej paramy się magią, tym bardziej uświadamiamy sobie, że te dwa pojęcia są względne a to, co jest dobrem jednego człowieka może dla innego być złem, to co uważamy za zło, nie widząc większego obrazu, może się okazać dobrem. Wszelkie nasze oceny dobra i zła będą wiec subiektywne i względne. Nie daje nam to oczywiście prawa czynić zła, kiedy tylko chcemy. Bieguny i wibracje są też w naszym umyśle, zdając sobie z tego sprawę, łatwiej jest opanować sztukę zmieniania jednego stanu umysłu na inny. A to z kolei, przydaje się w magii a co za tym idzie – w Wicca. Poza tym w procesie stawania się wiccaninem ważne są ego i cień – bieguny naszej osobowości, które musimy poznać i ujarzmić, aby stać się prawdziwymi wiccanami.
Zasada rytmu
To zasada, według której wszystko ma swoje przypływy i odpływy, wszystko rozwija się w cyklach. Księżyc, który wytycza drogę Ziemi i rządzi ruchem wód, zarówno tych na plancie jak i tych, znajdujących się w różnych organizmach, jest dobrym przykładem na zilustrowanie tej zasady. Jego działaniu podlega całe życie na naszej planecie, ale i sam Księżyc też podlega zasadzie rytmu, w myśl zasady „jak na górze tak na dole”. Wszystko co żyje musi umrzeć, aby znów się narodzić, wszystko rozwija się cyklicznie. Jednym z przejawów rytmu jest kompensacja: akcja pociąga reakcję, wszystko dąży do balansu, jak w jedną stronę, tak i w drugą. Wszelki ruch na prawo jest kompensowany ruchem w lewo, po wdechu musi nastąpić wydech. Noc przekształca się w dzień, dzień przekształca się w noc. Cała ewolucja zachodzi według rytmu wszechświata. Nasze nastroje, emocje, cała nasza psyche podporządkowana jest zasadzie rytmu.
Dla wiccan cykl księżycowy jest ważny, ale mamy też cykl słoneczny oraz cykl życia i śmierci nazywany Kołem Roku. Bogowie, sami ulegając rytmom, nadają rytm naszemu światu. Świętując cykle księżycowe podczas esbatów, wiccanie starają się żyć zgodnie z rytmem Księżyca. Świętując sabaty starają się zespolić z cyklem słońca, a także życia i śmierci. W ten sposób wsłuchują się w rytm Wszechświata. Kiedy znamy rytm, możemy przewidzieć wzory, według których zachodzą poszczególne zjawiska, a co za tym idzie pogłębić swoje zrozumienie, wiedzę i mądrość.
Zasada przyczynowości
Jest chyba najbardziej znaną hermetyczną zasadą we współczesnym świecie, choć nie każdy, kto ją zna, zdaje sobie sprawę, że jest ona aż tak stara i pochodzi z nauk hermetycznych. Zasada ta łączy się z zasadą rytmu i mówi nam, że każda przyczyna ma swoje następstwo. Nic nie dzieje się bez powodu, wszystko przebiega zgodnie z prawem Wszechświata, nie ma przypadków. Jeśli wydaje nam się, że zaistniał przypadek to zazwyczaj po prostu nie znamy lub nie rozumiemy ciągu przyczynowo – skutkowego, jaki doprowadził nas do tego wydarzenia. Nie rozumiemy wszystkich procesów i nie znamy wszystkich faktów. A przyczyny pochodza z różnych, zazębiających się płaszczyzn, niekoniecznie z tej, która jest nam najbliższa i najlepiej znana. Zjawiska zachodzące na naszej fizycznej płaszczyźnie mogą mieć swoje przyczyny w płaszczyźnie duchowej. Według hermetyków, przyczynowość – to narzędzie, którym posługuje się uniwersalny rozum, aby osiągnąć swoje cele. Cały Wszechświat jest podporządkowany temu rozumowi i prawu uniwersalnej harmonii i miłości, z tym, że ta miłość jest nieco inną miłością niż to romantyczne uczucie, które większość osób ma na myśli, kiedy słyszy to słowo. Ta miłość – to siła, spoiwo, które trzyma i napędza stworzenie, dbając o balans energii we Wszechświecie. Wiccanie mają swoją zasadę przyczyny i skutku. Jest nią prawo trójpowrotu, które mówi, że to co damy wróci do nas potrójnie. Choć niektórzy nie traktują tej potrójności powrotu dosłownie, to jednak wszyscy wierzą ze to, co damy, otrzymamy z powrotem. Jeśli dajemy dobro, otrzymujemy dobro, jeśli krzywdzimy, będziemy skrzywdzeni, jeśli damy z siebie wszystko, zostanie nam to wynagrodzone i zbierzemy plony na jakie zasługujemy. Jeśli idziemy po linii najmniejszego oporu, to nigdzie nie dojdziemy a nasz sukces, choćby nie wiem jak widoczny, będzie jedynie pozorny.
Zasada dwoistości czynnego i biernego pierwiastka
Wyjaśnia, że wszystko co istnieje ma w sobie czynny pierwiastek męski i bierny pierwiastek żeński. Używając pojęć znanych nam z fizyki można powiedzieć, że wszystko ma plus i minus, biegun dodatni i biegun ujemny. Jak widać, zasada ta łączy się z zasadą biegunowości. Hermetycy przypisali ujemny, bierny biegun pierwiastkowi żeńskiemu a dodatni, czynny biegun pierwiastkowi męskiemu. Nie oznacza to jednak, że pierwiastek męski jest bardziej aktywny niż żeński, zdarza się wręcz odwrotnie. Mówiąc o aktywności pierwiastków hermetycy mieli na uwadze rolę, jaką te dwa pierwiastki mają w procesie tworzenia. Podczas gdy pierwiastek męski jest siłą sprawczą, wykazującą inicjatywe, dostarczającą bodziec do działania, tak czynnik żeński jest siłą zachowawczą, dążącą do niezmienności i trwania. Oba są niezwykle ważne. Pierwiastek męski dąży do zmian, pierwiastek żeński do zachowania form i w ten sposób te dwie siły ciągle, nieprzerwanie budują i kształtują Wszechświat. Jedna powoduje rozwój, druga daje nam trwałość. Obie muszą się nieźle napracować. Stare powiedzenie mówi, że przeciwieństwa się przyciągają. W myśl tej zasady minus i plus się przyciągają, pierwiastek męski i żeński się przyciągają, a ich współpraca pozwala na istnienie niezliczonych ilości form. Bez tej współpracy życie nie było by możliwe. Ta ostatnia zasada leży w sercu Wicca, religii, w której centrum stoją wiccańska bogini i wiccański bóg. Dualnosć jest nieodłączną cechą naszej wiary. Obojętnie czy ktoś widzi bogów jako siły przyrody lub siły stojące poza przyrodą i władające nią, lub też widzi bogów jako archetypy, a nawet duchy i byty osobowe, wiccańskie misteria opierają się na istnieniu tych dwóch pierwiastków a bogini i bóg odgrywają w nich bardzo ważną rolę.
Dzisiaj hermetyzm staje się coraz bardziej popularny a wiele z jego nauk zostało zaadoptowanych nawet przez ruchy typu New Age. Kiedy mowa o wibracjach i częstotliwościach ducha i materii, lub o tym, że umysł i nasza psychika mogą kształtować naszą fizyczną rzeczywistość, wielu osobom kojarzy się to z new agowym ezoteryzmem. Do tego hermetyzm mówi nam, że Wszechświatem rządzą siły, które podporządkowane są prawu harmonii i miłości i choć z naszej ludzkiej indywidualnej perspektywy może się to wydawać mało prawdopodobne, wszystko dąży do balansu i rozwoju w kierunku tej miłości i duchowości, do zjednoczenia z boskością. Również ten pogląd wielu osobom skojarzy się z New Age, a nawet, jak to się mówi w pogańskim światku, z „różowymi puszystymi króliczkami”.
Zdarza się, że nawet osoby, które podobno parają się magią i mistycyzmem i zdawałoby się, powinny wiedzieć lepiej, nawet niektórzy wiccanie, wyśmiewają się z tego typu wiedzy i tych, którzy ją głoszą. A tymczasem ta wiedza to podstawa współczesnej myśli okultystycznej. To starożytna mądrość, która nawet w dzisiejszych czasach jest ciągle na czasie, a nawet staje się coraz bardziej popularna. To mądrość, która mówi nam jak działa nasz świat, jak działa magia. Dla mistyków i osób które zetknęły się z wyższym światem duchowym, bądź to w osobistej praktyce, bądź w czasie rytualnego misterium i które pojęły to misterium, jasnym staje się, że mechanizm, jakiemu podporządkowany jest nasz Wszechświat, dąży do harmonii i miłości. Dlatego wiccanie, choć nazywają siebie czarownicami, co często kojarzy się z osobami złośliwymi i nie cofającymi się przed magią destrukcyjną, uważają, że nie ma w Wicca tak naprawdę miejsca dla ludzi złych, nie mających problemu z krzywdzeniem. Zła czarownica to nie wiccanin, choć zdarzają się wyjątki. Ktoś, kto praktykuje Wicca, aby stać się popularnym, sławnym, zdobyć materialne korzyści, mieć władze nad ludźmi lub nauczyć się szkodzić innym za pomocą magii, ten nie rozumie misteriów i nie będzie cieszył się szacunkiem wśród innych wiccan. Dla jednych wiccańska porada, która brzmi „Osiem słów wiccańską poradę stanowi, gdy nie krzywdzisz nikogo, czyń podług swej woli” jest jedynie przepisem BHP w magii. Dla innych jest to mądrość, która wynika z wsłuchania się w rytm Wszechświata. Wszechświata, który dąży do miłości i harmonii, co oczywiście nie oznacza zapominania i ignorowania ciemnych stron życia.
Podsumowanie
Hermetyzm pozwala wyjaśnić wiele niezrozumiałych zjawisk. Mówi nam jak może działać magia. Wyjaśnia, że działając w naszym świecie fizycznym wpływamy na światy duchowe a to, co zachodzi w światach duchowych, kształtuje nasze życie fizyczne. Hermetyzm pokazuje nam, jak wielowarstwową istotą jest człowiek i cały świat, jak wszystko jest połączone, jak umysł i nasza psychika działają na nasze ciało fizyczne i otaczającą nas rzeczywistość. A najwspanialsze jest to, że Heremtyzm daje nam tyle do odkrycia, pokazuje nam ścieżki do nowych światów i nowych możliwości, otwiera bramy do głębszego zrozumienia. A czarownica powinna mieć umysł zawsze otwarty.
